14.11.06 Professor Ngoie Tshibambe: “Het doemscenario kwam niet uit” (CongoForum)
CongoForum: Wat is uw analyse m.b.t. de opstootjes en spanningen tijdens de laatste campagnedagen? Welke rol speelden de jongeren bij deze onregelmatigheden? En volgden ze simpelweg het bevel van hun politieke "meesters" of handelden ze op eigen initiatief?
Volgens de berichtgeving van de media waren er op landelijk niveau, in de elf provincies en hoofdstad Kinshasa, opstootjes en spanningen in enkele provincies. Globaal gezien vertegenwoordigde dit een laag percentage. Ik wil zelfs stellen dat de tweede ronde, wederom globaal beschouwd, vlot verlopen is. Ik zie deze opstootjes dan ook als deel uitmakend van het democratisch leerproces. Het is niet juist al te veel belang te hechten aan de deelname van jongeren in deze onregelmatigheden. In de provincies waar er opstootjes en spanningen waren, wilden Congolezen hun grieven en verwachtingen tegenover het verkiezingsproces duidelijk maken. Men moet ook weten dat spanningen in sommige provincies voortkwamen uit represailleacties. Toen men, bijvoorbeeld in Katanga, begreep dat men in Kinshasa iets tegen een andere politieke partij ondernam, betaalde men hen met "gelijke munt". In deze optiek is het belangrijk om te vermijden jongeren af te beelden als werktuigen van hun politieke meesters. Zelfs als een dergelijke lezing van de feiten mogelijk is, gebiedt de voorzichtigheid ons te zeggen dat het niet-gecontroleerde acties betreft en dit in een context waar men dacht dat het ergste te gebeuren stond.
CongoForum: Moïse Katumbi Chapwe heeft ook bij de provinciale verkiezingen in Lubumbashi de overwinning binnengehaald. Hoe komt hij aan zijn populariteit?
Door het traject van Katumbi te situeren kunnen we zeggen dat hij deel uitmaakt van de politieke spelers die hun acties doorheen de jaren wisten te kapitaliseren. Hij is gekend als voorzitter van een voetbalclub [TP Mazembe] met veel supporters. Dat is de eerste vaststelling. Vervolgens lanceerde hij zich in de aanloop naar de verkiezingen in een marketingcampagne om zijn naam te verkopen. In de context van materiële nood doet hij dit door zijn geldbeurs te openen. Hij strooit met geld en allerlei giften. Zo verdeelde hij levensmiddelen onder mensen van verschillende sociale klassen; hij betaalde belastingen van marktkramers, waarmee hij hen van deze dagelijkse beslommeringen bevrijdde vermits hun inkomsten mager zijn. Men moet de realiteit onder ogen zien: veel mensen stemden op basis van persoonlijke relaties, van materiële inkomsten waarvan ze meeprofiteerden en ook omdat ze geld "aten" van deze of gene kandidaat. Moïse weet deze situatie goed uit te buiten.
CongoForum: Wat is volgens U de meest opmerkelijke trend van het Congolese verkiezingsproces?
Het meest opmerkelijke is volgens mij dat het doemscenario waarbij extremisme en intolerantie tussen Congolezen het land in een algemene spiraal van geweld zou storten niet uitkwam. Verder vallen er enkele belangrijke elementen te noteren. Zo was er de hoge absentiegraad en de moeilijke situatie waarin de CEI-beambten hun werk moesten doen zonder zich, uit respect voor de kiezer, te buiten te gaan aan corruptie. Tenslotte blijkt dat de weg naar genderpariteit nog lang is, een groot deel van de Congolezen heeft meer vertrouwen in mannen dan in vrouwen. De vrouwen behaalden niet veel stemmen.
© CongoForum – Geert Stienissen, 14.11.06